Chợ văn hóa Bắc Hà (Lào Cai) - một trong 10 chợ hấp dẫn nhất Đông Nam Á theo bình chọn và giới thiệu của Tạp chí Du lịch danh tiếng Serendib của Sri Lanka.
Trong không gian văn hóa chợ, ngoài sắc màu thổ cẩm, thì rượu ngô và Thắng cố luôn nắm giữ vai trò trung tâm, chưa thưởng thức 2 món đặc sản này thì xem như chưa đến chợ. Vậy nên đồng bào xem uống rượu ở chợ như một nét văn hóa truyền thống, nhưng với quy định cấm tuyệt đối việc uống rượu bia khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông, thì nét văn hóa này đang gặp phải trở ngại lớn.
Người dân vùng cao Bắc Hà mỗi tuần chỉ đến chợ một phiên, và với những người đàn ông thì khu quầy rượu ngô, thắng cố luôn là điểm tụ hội vào lúc cuối phiên. Trước đây như vậy và bây giờ vẫn vậỵ, có khác chăng chỉ là trước kia đi ngựa, uống say thì vắt vẻo trên lưng ngựa trở về, còn bây giờ đời sống khá hơn, đồng bào xuống chợ bằng xe máy, nên không dám uống say để còn đủ tỉnh táo điều khiển phương tiện về các bản xa có khi cả vài ba chục cây số.
“Quy định của nhà nước” mà Anh Giàng Seo Sang, xã Bản Phố, huyện Bắc Hà (Lào Cai)
Cho biết chính là quy định cấm tuyệt đối việc uống rượu bia khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Còn “văn hóa” mà anh cho là sẽ bị mai một là thói quen uống rượu mỗi khi xuống chợ của đồng bào.
Gọi uống rượu là một nét văn hóa thì có lẽ chưa nhận được sự đồng thuận của nhiều người, nhưng soi vào bối cảnh cụ thể ở vùng cao, khách quý đến nhà không mời trà mà mời chén rượu, xuống chợ lâu ngày gặp nhau mời nhau chén rượu, bán được chút ít nông sản cũng chúc mừng nhau bằng ly rượu. Như vậy, đồng bào gọi uống rượu là một nét văn hóa truyền thống cũng chẳng có gì thái quá.
Vẫn còn người uống rượu ở chợ, có nghĩa là quy định cấm chưa được tuân thủ triệt để. Nhưng đã có những người, thậm chí nhiều người bị phạt khi trên đường trở về nhà vì uống rượu, vậy nên số người dám nhập cuộc vui ở chợ đang ngày một vơi dần.
Anh Lê Quang Hà, Chủ quán rượu ở chợ Văn hóa Bắc Hà (Lào Cai) cho biết: Đã là quy định cấm thì sớm muộn cũng phải chấp hành, nhưng vấn đề là mỗi khi bị phạt, trong tâm những người đàn ông này chưa phục. Với họ, uống rượu bia cũng có dăm bảy kiểu. Uống say mềm cũng là uống, uống rồi hung hăng quậy phá cũng là uống, và chỉ uống một vài chén giao lưu theo thói quen, theo “truyền thống văn hóa vùng cao” thì cũng vẫn là uống rượu, vẫn bị xử phạt như nhau.
Thậm chí có người còn tiêu cực, sức vóc trai tráng vùng cao một vài chén rượu nào bõ bèn gì, cấm tuyệt đối thế này thì có lẽ sẽ chỉ còn chị em xuống chợ. Vì với họ, những người đàn ông vùng cao, không chỉ ở Bắc Hà, được gặp gỡ, hàn huyên nâng chén rượu với bạn bè là thú vui lớn nhất vào mỗi dịp chợ phiên.
