Biểu diễn pha chế

Bartending Resume

Cocktail kiểu Việt

Là sản phẩm của nền văn hóa Mỹ và đã thông dụng trên toàn cầu, nhưng đến nay, cocktail vẫn còn là một loại thức uống chưa phổ biến tại Việt Nam. “Việt hóa” cocktail được xem là cách để mang loại thức uống đa phong cách này đến gần hơn với người Việt.

Khách trong nước chưa có thói quen thưởng thức cocktail, ngoại trừ những người thường lui tới các quán bar, nhà hàng hoặc Việt kiều sinh sống ở nước ngoài do cocktail thường chỉ có mặt trong các bar rượu với mức giá khá đắt. Còn một lý do khác là dường như những công thức cocktail cổ điển có vẻ không “thân thiện” với khách Việt.

Có thể xem cocktail là một loại thức uống “lưỡng tính”, bởi nó vừa có sự mạnh mẽ, nồng đậm của rượu, lại vừa ngọt ngào, chan hòa hương thơm và hương vị của cây cỏ, hoa trái.

Từng có không ít người khi đến quán bar đã tò mò thử gọi cocktail để thưởng thức, nhưng thường không uống hết ly và lời nhận xét kèm theo là cocktail quá nặng hoặc khó uống (dù khi kiểm tra lại, các nhân viên pha chế rượu đã làm theo đúng công thức). Do vậy, làm cho cocktail thật dân dã và gần gũi với người Việt cũng là điều khiến không ít người pha chế đau đầu.

Tạo rượu nền và rượu mùi hương Việt

Hiện nay, ở Việt Nam chưa có công ty nào sản xuất rượu nền và rượu mùi bằng nguyên liệu trong nước, nên việc pha chế cocktail chủ yếu vẫn từ rượu nhập từ nước ngoài. Tuy nhiên, cách “Việt hóa” đầu tiên là có thể dùng rượu nhập (rum, vodka, whisky,…) để ngâm những nguyên liệu quen thuộc như trái cây, rau mùi hoặc thảo dược trong nước. Cách này gọi theo kiểu nôm na trong dân gian là “ngâm rượu thuốc” để có thể tạo nên những loại rượu nền thuần túy của Việt Nam dùng pha chế cocktail.

Cách đây không lâu, những người pha chế rượu đã giới thiệu cho nhau một công thức mới trên mạng Internet mang tên Hương Việt, mà thành phần gồm có chanh dây, nước ổi xá lị cùng rượu nền là rượu Nếp Mới và mật sim rừng - một đặc sản của đảo Phú Quốc. Có thể xem đây là một loại cocktail đặc trưng hương vị Việt với màu nâu đỏ óng ánh như phù sa và vị chua ngọt đậm đà, mùi rượu thơm nhưng không quá nặng.

Bên cạnh mật sim rừng, một số loại rượu ngâm khác cũng có thể sử dụng trong pha chế cocktail là rượu mơ, rượu xơ ri… Tuy nhiên, thông thường cocktail rượu ngoại có màu bền và tạo được sự giao thoa màu với các loại nguyên liệu khá nên sau khi pha chế, màu rượu tách thành từng lớp, mỗi lớp có một vị khác nhau.

Cocktail rượu Việt có một yếu điểm là mùi và màu rất dễ bị trộn lẫn. Để khắc phục điểm này, những người pha chế dùng nhiều nước trái cây tươi như dứa, chanh dây… vừa tạo màu sắc đẹp, vừa cho ra mùi thơm nồng ấn tượng cho thức uống.

“Thuần Việt” bằng cây trái

Món cocktail “hương quyến rũ” chế biến từ mít tố nữ

Thông thường, để những người chưa từng tiếp xúc nhiều với cocktail quen dần với độ rượu mạnh, chỉ cần tuân theo nguyên tắc đơn giản là giảm độ rượu và tăng độ tươi của hoa trái. Ở một đất nước nhiệt đới như Việt Nam không hiếm những loại trái cây ngon theo mùa, thường rộ lên trong vài tháng.

Dựa vào đặc điểm này, ly cocktail cũng có thể được biến đổi theo mùa, mang những hương sắc, mùi vị đặc trưng, mà cách thực hiện lại đơn giản và ít tốn thời gian ngâm tẩm. Điển hình như trái thanh trà thường rộ mùa từ tháng Giêng đến tháng Ba âm lịch, trái nhỏ vàng tươi, căng mọng, mùi thơm sảng khoái và vị chua thanh khiết rất hợp để chế biến cocktail.

Cũng có thể tạo nên những ly cocktail mang hương vị nhiệt đới đầy hấp dẫn từ mãng cầu xiêm, dâu tằm, khế và cả mít tố nữ. Công thức thực hiện khá đơn giản: nước cam hòa cùng rượu rum, rượu mùi hương chuối, vài múi mít tố nữ rồi cho vào máy sinh tố xay nhuyễn với đá. Hương thơm nồng nàn và vị ngọt của loại trái cây này khiến ly cocktail trở nên gần gũi với người Việt hơn, đặc biệt là nữ giới.

Ngoài ra, theo các nghiên cứu khoa học, các loại nước trái cây tươi nếu cho thêm một chút rượu sẽ trở nên bổ dưỡng hơn, giúp gia tăng khả năng chống oxy hóa, giảm nguy cơ bệnh tim mạch và viêm khớp.

Trái cây theo mùa tạo hương vị gần gũi cho cocktail

Khi thành phần trái cây tươi trong ly cocktail nhiều hơn, người pha chế cần lưu ý cách phối hợp để tạo cho ly cocktail dáng vẻ đẹp mắt và ngon miệng nhất. Những loại trái cây dễ ngả màu sau khi pha chế như chuối, táo… cần được xử lý bằng cách ngâm với nước chanh và đá trước khi pha cocktail.

Khiếm khuyết dễ vấp phải nhất là hỗn hợp bị kết tủa do các loại rượu nền có thành phần sữa hoặc trứng (như Baileys) kết hợp với các loại trái cây có vị chua. Bản thân các loại rượu nền này cũng không dễ kết hợp “ăn ý” với những loại rượu mùi khác nên người có ý định thực hiện cocktail tại nhà tốt nhất là nên dùng rượu nền thông thường như vodka, rum. Đây là hai loại rượu có khả năng kết hợp dễ dàng với nhiều thành phần tự nhiên như trái cây, sữa, cream hoặc thậm chí là các loại xi rô, nước đắng... để giả như người pha chế có sáng tạo… quá tay thì ly cocktail vẫn ổn!

Cocktail party

Cocktail party đang là một hình thức tiệc được nhiều ưa chuộng vì tính gọn nhẹ, đơn giản nhưng không kém phần sang trọng. Bên cạnh đó, cocktail party còn tạo nên một không khí trò chuyện thoải mái, thân mật, ấm cúng cho thực khách.

Nguồn gốc của từ cocktail.

Ở Mỹ, có một câu chuyện rất hay giải thích cho sự ra đời của cocktail như sau: Ngày xưa có ông chủ quán nọ, bán rượu ngon, vui tính, lại có thêm sở thích rất lạ: nuôi gà. Quán ông đông khách lắm. Những người tới đây ngoài uống rượu, còn muốn ngắm nhìn cô con gái xinh đẹp của ông chủ quán nữa.

Một hôm chủ quán mất một con gà trống mà ông cưng nhất. Tìm mãi không thấy, ông liền viết bảng đặt trước quán “ Ai tìm được con gà trống sẽ gả con gái cho”. Vài hôm sau có người mang gà tới, điều ông chủ quán buồn nhất là người tìm ra con gà lại là anh chàng ngày nào cũng tới quán ông nhậu nhẹt say xỉn. Nhưng vì đã viết lời hứa ra giấy và nhiều người đã biết nên ông đành phải gả con gái cho anh ta.

Hôm tổ chức đám cưới, vì thương con nên còn bao nhiêu rượu ông mang ra uống hết. Trong lúc say, mọi người chúc tụng, rượu rót vung vãi trộn lẫn nhau tạo thành hỗn hợp rượu rất lạ, ai cũng muốn uống nhiều hơn. Sáng hôm sau tỉnh dậy, tất cả đều hỏi nhau hôm qua đươc tiếp loại rượu gì mà ngon thế. Thế nhưng không ai biết, họ chỉ nhớ trong ly rượu có một cái lông gà. Và người ta nghĩ ra cái tên đặt cho hương rượu mới đó là cocktail, Cock là con gà trống còn tail là cái đuôi.

Từ cocktail đến cocktail party

Cocktaik đã trở thành một loại thức uống phổ biến trong đời sống, phục vụ cho nhiều nhu cầu khác nhau. Từ loại thức uống pha trộn được ưa chuộng này mà ra đời cocktail party. Ở Việt Nam, cocktail party là hình thức tiệc đứng, với số lượng khách đông, có thể tổ chức trong nhà, sân vườn hoặc các khách sạn.

Cocktail party là loại tiệc đơn giản, thân mật, uống nhiều hơn ăn. Thức ăn chủ yếu là đồ nguội, được cắt thành miếng vừa vặn, có thể ăn không cần dao, muỗng, nĩa. Đặc biệt món ăn truyền thống của hình thức tiệc này là Canape’s: bánh mì có phết bơ, kèm xúc xích. Nước uống chủ yếu là bia và nước giải khát, đôi khi có rượu mạnh pha sô đa và một số loại cocktail theo yêu cầu. Ở những tiệc sang trọng thì có thêm champagne. Cocktail party thường kéo dài tối đa không quá 2 tiếng đồng hồ.

Hiện nay trên địa bàn TP. HCM rất nhiều khách sạn có tổ chức loại hình tiệc này như Rex hotel, Majestic hotel, Sheraton hotel … với thực đơn sẵn có như gỏi cuốn, chả giò, thịt xông khói, xúc xích, càng cua bao thịt, các loại hạt điều… Nước uống thường được dọn tùy theo nhu cầu của chủ tiệc, nhưng về cơ bản vẫn là vang, bia, cocktail nhẹ… Giá cho mỗi thực khách từ 15USD – 25USD/ người.

Quốc lủi chẳng còn phải lủi

Hai rang, hai luộc, một lòng / Mấy bát chuối nấu để vòng xung quanh / Lại thêm một đĩa dưa hành / Một chai "quốc lủi" là thành cỗ to... Đấy là bài vè dân gian ở vùng Ý Yên, Nam Định mà nhiều lần về quê tôi đã thuộc.

Có lẽ không chỉ riêng Nam Định mà ở rất nhiều vùng nông thôn ta (nhất là miền Bắc), mâm cao cỗ đầy đến mấy mà lại thiếu chai "quốc lủi" đùng đục, nút lá chuối thì chưa được gọi là cỗ quê chính hiệu. Trong lúc vui vẻ, nhiều người đã hỏi tôi về ngữ nghĩa của từ "quốc lủi" có xuất xứ có từ bao giờ. Quả là một vấn đề thú vị cũng đáng phải bàn.

Quốc lủi, một từ ghép "cọc cạch" với hai yếu tố Hán - Việt (quốc) và thuần Việt (lủi). Trong "Từ điển tiếng Việt" (Hoàng Phê chủ biên, Trung tâm Từ điển học - NXB Đà Nẵng, 2007) đã thống kê tới 58 từ bắt đầu bằng chữ "quốc" này. Và khi lần tìm các cuốn từ điển tiếng Việt từ cổ chí kim, tôi cũng chỉ mới thấy có cuốn này chấp nhận đưa quốc lủi thành một từ riêng biệt, với định nghĩa: "rượu gạo nấu bằng phương pháp thủ công, có màu trong suốt, nồng độ cao".

Cứ theo cách hiểu này thì mọi thứ rượu tự nấu ở nông thôn, từ loại vô danh tới loại có thương hiệu (như Làng Vân (Bắc Ninh), Mẫu Sơn (Lạng Sơn), Bàu Đá (Bình Định),...) đều thuộc dòng "quốc lủi" kia cả. Quốc lủi còn theo chân du khách đi khắp thế giới nữa. Rất nhiều sinh viên nước ngoài học tiếng Việt, đều biết và biết rất rõ từ quốc lủi (giống như họ hiểu rõ các từ cơm bụi, quán cóc, mộc tồn,...).

Đây là một từ do dân gian tự tạo hoàn toàn mang tính khẩu ngữ, không tuân thủ theo nguyên tắc cấu tạo từ Hán - Việt thông thường, có nghĩa là các yếu tố ghép với nhau phải đều là Hán - Việt (như quốc ca, quốc huy, quốc ngữ, quốc phòng, quốc sách,...). Lủi là từ thuần Việt, thường dùng để chỉ hành động của loài vật nào đó "chui luồn vào chỗ rậm, chỗ khuất để trốn". Đến đây thì ta có thể nhận ra bóng dáng của nhân tố lịch sử trong việc xuất hiện tổ hợp từ này.

Bởi cũng theo "Từ điển tiếng Việt" (vừa dẫn), thì từ quốc lủi được chua thêm một đoạn với nghĩa xuất xứ: "thời Pháp thuộc thường phải nấu lậu". Như vậy, việc tự tiện nấu rượu ngày xưa được coi là "quốc cấm". Ai nấu hoặc buôn bán rượu này đều coi là phạm pháp.

Trong "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố, ta từng gặp cảnh quan ta và quan Tây đi bắt rượu lậu. Nhưng người ta vẫn bí mật "nấu chui nấu lủi" để qua mặt nhà chức trách. Tôi không rõ là từ quốc lủi này có đúng là đã xuất hiện từ thời Pháp thuộc hay không nhưng rõ ràng, nó được sử dụng khá phổ biến vào những năm thuộc thập niên 60-70 của thế kỷ trước (và bây giờ thì lan ra khắp cả nước).

Lúc đó, trong thời chiến tranh, thóc cao gạo kém, Nhà nước cũng cấm việc nấu rượu tràn lan, để tiết kiệm lương thực và giữ gìn an toàn thực phẩm. Nhưng rồi, rượu ngang nấu chui vẫn ngang nhiên tồn tại và lưu hành không chính thức ngoài luồng. Có lẽ đây là căn cứ để dân gian đặt ra từ "quốc lủi". Đầu tiên cũng chỉ là một lối nói mang tính đàm tiếu, vui vẻ. Thế rồi, quen miệng và cũng vì từ này nghe lạ tai, ngồ ngộ nên nó mau chóng đi vào giao tiếp cộng đồng và xuất hiện khá nhiều trên báo chí.

Về chính tả, hiện tại có hai cách viết: quốc lủi và cuốc lủi. Đây lại là một sự "chuyển di" kế tiếp. Bởi quốc và cuốc đọc đồng âm song lại có nghĩa khác nhau. Một bên là thành tố chỉ "nước" (quốc gia), bên kia là một loại "chim nhỏ, hơi giống gà, sống ở bờ bụi gần nước" (lủi như cuốc). Điều thú vị là, do hành vi "lủi" đi với "(con) cuốc" lại phù hợp về ngữ nghĩa hơn nên khi phát âm, người ta dễ liên tưởng và cũng cảm thấy hay hơn. Và chẳng bao lâu, anh "quốc" chỉ giang sơn bờ cõi phải nhường chỗ cho anh "cuốc" chỉ chuyên chui lủi nơi bờ tre, gốc dứa...

Ngày nay, lương thực dồi dào, kinh tế phát triển theo cơ chế thị trường và sự quản lý pháp luật tốt hơn, việc nấu rượu theo cách tự phát, thủ công không còn bị cấm đoán ngặt nghèo, nên món rượu quê có cơ hội phát triển, mở rộng. Về quê đi đâu chúng ta cũng dễ dàng bắt gặp "đặc sản" cao gạo này. Không còn cảnh nấu vụng uống trộm, nhưng việc định danh quốc lủi kia đã thành thói quen khó bỏ. Âu cũng là một "di chứng" của một thuở để lại trong lịch sử từ vựng tiếng Việt.

Chai whisky lớn nhất thế giới

Cao 1,5 mét và chứa được 105.3 lít rượu là hành tích của chai whisky mới được công bố.

Ông Dru McPherson và Mike Drury đã làm nên chai whisky lớn nhất thế giới và thành phần rượu để chứa trong chai được lấy từ làng Tomintoul, Banffshire khi họ phát hiện ra làng mạch nha này trên bản đồ. Chai rượu khổng lồ cao 1,5 mét và chứa được 105.3 lít rượu được chế biến từ mạch nha có tuổi thọ lên đến 14 năm. Chai whisky được trưng bày ở nhà hàng Clockhouse. Một nghệ nhân thuỷ tinh người Đức đã tạo ra chiếc chai khổng lồ này. Ông đã chế tạo vỏ chai dày 7mm và có một chiếc nút to phù hợp với miệng chai. Chai rượu khổng lồ được trưng bày tại nhà hàng Clockhouse của ông Dru, sau đó số rượu sẽ được bán bình thường cho các thực khách. Ông Dru, 47tuổi cho biết: "Đây là “tác phẩm” lớn nhất mà tôi đã từng thấy về một chai rượu. Điều khó khăn nhất là khi bạn phải mở nút chai và nghe tiếng động kinh khủng khi nút chai được mở ra. Tuy nhiên, đây vẫn là một chai rượu hết sức tuyệt vời”. Ông Dru đang làm những thủ tục để ghi lại thành tích này và công bố rộng rãi đến công chúng. Ông cũng hy vọng chai rượu sẽ được ghi danh trong sách Kỷ lục Guinness thế giới.