Các chuyên gia tư vấn sức khỏe nói các bác sĩ nên hỏi bệnh nhân về liều lượng rượu họ uống, như một thông lệ khi khám. Nhưng liệu bạn có thực sự biết câu trả lời?
Ngày xưa thì mọi chuyện có vẻ dễ dàng hơn. Một ly rượu vang. Nửa vại bia. Hay một cốc whisky nhỏ. Nói chung thì chừng đó đồ uống bằng khoảng một đơn vị cồn, tức là 10ml cồn nguyên chất.
Nhưng khi các ly uống rượu được sản xuất theo kích thước lớn hơn, bia có nồng độ cao hơn và thước đo cồn khác biệt nhiều hơn thì cách tính toán ắt cũng phức tạp hơn.
Một số bác sĩ đã đề cập chuyện lượng rượu với bệnh nhân.
Nhưng tuần này cơ quan tư vấn cấp chính phủ ở Anh, Viện Chuẩn mực Y tế và Lâm sàng Quốc gia (NICE), đề nghị bác sĩ nên thường xuyên hỏi bệnh nhân hơn.
Các bác sĩ không nên cho rằng câu trả lời là chính x́ac, theo Don Shenker, giám đốc điều hành quĩ Alcohol Concern, bởi vì người ta không muốn đối mặt với lượng rượu họ uống.
Và ngay cả trong trường hợp họ thành thật, thì cũng không dễ nói họ đã dùng bao nhiêu lượng cồn.
“Mặc dù 90% người từng nghe về đơn vị cồn như một khái niệm, chỉ có khoảng 13% có thể tính ra được, cho nên chúng ta vẫn còn mù mờ về chỉ số này,” ông nói.
Ông cho rằng cần phải tăng chất lượng dán nhãn về lượng cồn trên các chai bia rượu bán trong siêu thị, cửa hàng và quán, cũng như qui định bắt buộc.
“Khi bạn đến quán rượu và mua một ly rượu thì bạn không biết bên trong đó có bao nhiêu đơn vị cồn, trừ khi bạn thực sự biết về nó. Trong đó có hai hay ba đơn vị phụ thuộc vào kích thước.”
“Nếu là một chai rượu 14% thì một ly 175ml rượu trắng sẽ vào khoảng 2,3 đơn vị nhưng nếu là một ly nhỏ thì sẽ là 1,8 đơn vị và nếu là chai 11% thì sẽ ít hơn.”
Cho nên vấn đề khá phức tạp, ông Shenker nói, và cần phải có quan tâm của chính phủ để giáo dục người uống rượu, siêu thị và quán rượu về dung lượng cho mỗi loại thức uống.
Để đơn giản hơn thì chúng ta cần ít chi li hơn về các số thập phân và làm tròn lên hoặc xuống, ông nói, tức là một ly rượu chứa khoảng hai đơn vị và một vại (pint) bia chứa khoảng ba.
Các nguy cơ
Đòi hỏi các bác sĩ cần đưa ra câu hỏi này thường xuyên hơn kéo đã khiến một số nhóm cáo buộc rằng đây là một ví dụ nữa về chuyện nhà nước chọc vào chuyện riêng tư, nhưng ông Shenker nói hành động đó có thể cứu mạng sống và giảm nhẹ gánh nặng cho hệ thống NHS
“Nhiều người không ý thức rằng việc uống rượu của họ tạo ra nguy cơ về sức khỏe, và chỉ khi bác sĩ gia đình (GP) hỏi về chuyện đó và liên kết với các điều kiện y khoa, thì họ mới cắt giảm.”
“Tất nhiên, họ vẫn có thể bỏ qua hướng dẫn của bác sĩ nhưng bằng chứng cho thấy một phần tám số người uống rượu nhiều giảm lượng rượu sau khi GP nêu vấn đề, so với chỉ có một trên 20 số người hút thuốc. Việc đó sẽ tiết kiệm cho NHS rất nhiều tiền.”
Lý do khác khiến người ta xem nhẹ chuyện tửu lượng là họ thường tăng độ khi uống ở nhà, theo ông Chris Sorek, giám đốc điều hành Drinkaware, quĩ khuyến khích uống rượu có trách nhiệm.
“Người ta thường pha lượng rượu nhiều gấp đôi lượng nên uống, có nghĩa là họ có thể đã vô ý tăng số đơn vị rượu dùng hàng ngày theo hướng dẫn và đưa mình vào nguy cơ có hại về thể chất, xã hội và tâm lý liên quan đến uống rượu.”
Tất cả những điều thiếu nhất quán cá nhân đó, giữa những gì người ta nghĩ rằng họ uống và họ thực sự uống, tạo ra một thâm hụt quốc gia lớn, theo Trung tâm y tế công cộng tại Đại học Liverpool John Moores.
Không nói thật
Các nhà nghiên cứu ước tính khác biệt giữa con số tiêu thụ do Tổng khảo sát hộ gia đình – một nguồn chính phủ – đưa ra và các con số bán rượu là 430 triệu đơn vị mỗi tuần, hay chừng một chai rượu vang trên mỗi người lớn mỗi tuần.
Các con số mới nhất của NHS công bố cách đây hai tuần cho rằng ở xứ Anh, lượng rượu tiêu thụ trung bình hàng tuần trong năm 2008 là 17 đơn vị với đàn ông và gần 9 đơn vị với phụ nữ.
Nhưng nghiên cứu ở Liverpool cũng cho rằng khoảng 14% dân số phản đối uống rượu và cho thấy đối với những người lớn có uống rượu thì lượng đơn vị tiêu thụ trung bình hàng tuần là 26 đơn vị, cả nam lẫn nữ.
Mark Bellis là người chỉ đạo nghiên cứu ở Liverpool, nói người ta không nói thật trong các khảo sát một phần bởi vì họ thực sự không nhớ hoặc vì họ có chọn lọc.
“Người ta ngay lập tức bỏ qua giai đoạn uống nhiều rượu, như trong một đám cưới hay sinh nhật, bởi vì họ không nghĩ đó là thường lệ. Các sự kiện đó thường là một ngày mỗi tuần hay một ngày mỗi hai tuần và bị bỏ qua.”
“Và chúng ta sắp đến World Cup, là thời gian có lẽ người ta tại uống nhiều nữa.”
Nhưng có một vấn đề rộng hơn và phức tạp hơn trong việc đếm các đơn vị rượu, theo cựu bác sĩ gia đình Ian Banks, hiện là bác sĩ cấp cứu ở Belfast.
Ông nói hỏi chuyện bệnh nhân kiểu như vậy là “vô ích”, bởi vì uống rượu liên kết rất nhiều cộng đồng ở Anh và được nói ra như niềm tự hào.
“Họ sẽ nói ‘Ê, tôi uống 50 đơn vị tối qua’. Thay vì giáo dục và thánh hóa người dân, quí vị cần biết nhiều hơn về lý do tại sao họ uống và có biện pháp, hơn là ra luật ngăn cản.”
