Thứ Tư, tháng 2 09, 2011
Nếm sắc hồng của Rosé
Ly vang tuyệt hảo trong ngày đầu xuân
Các chuyên gia thẩm định rượu cho rằng những chai vang nấu ủ từ nho đen vùng Oregon chính vụ 2008 là loại vang tuyệt vời nhất.
Thứ Ba, tháng 2 08, 2011
Thơ và rượu
Khi nói về văn hoá ẩm thực Việt Nam thì không thể không nói đến việc uống rượu. Cái chuyện rượu chè này thật lắm vẻ. Cứ la đà quá chén, ăn nói luyên thuyên là người ta chê cười và tiếng xấu để đời. Nhưng cũng uống rượu mà nhiều người được tôn lên bậc “Tiên tửu”. Như thế là rượu, uống rượu vừa tục, vừa thoát tục. Tục tựu và tiên tửu chỉ cách nhau một nét cười, một cử chỉ nói năng, một thời gian tích tắc. Người xưa có nói “Bát bửu” nghĩa là Tám món phép của tiên, trong đó có bầu rượu của Lý Thiết Quả. Người ta lại truyền tụng trên đời có bốn thú chơi cao sang mà tao nhã. Nguyễn Công Trứ ngợi ca đó là Cầm-Kỳ-Thi-Tửu.
Dở duyên với rượu khôn từ chén
Chót nợ cùng thơ phải chuốt lời
Cờ sẵn bàn son xe ngựa đó
Đàn còn phím trúc tính tình đây
Rồi nữa, nhiều người ngâm nga câu:
Bán dạ tam bôi tửu
Bình minh nhất trảm trà
(Trước khi ngủ lúc nửa đêm uống ba chén rượu, sáng dậy lúc mặt trời mọc uống một ấm trà).
Đó là một thú sinh hoạt ổn định văn hoá của các nhà nho và dần lan tràn ra các bậc cao nhân tài tử, quan lại quyền quý, rồi trở thành sinh hoạt bình dị trong dân gian. Bạn bè gặp nhau, liên hoan hội hè, đình đám lễ tết, cúng bái không thể thiếu chén rượu. Ngày Tết mà trong nhà chưa có bình rượu là chưa có tết. Đường ngõ làng quê trong mấy ngày tết mà không có người say lảo đảo, không có hương rượu uống, hương cây thắp lẫn vào trong trời đất thì còn gì là tết nữa. Hình như rượu có phần xác và phần hồn. Phần xác để tay nâng, miệng nhấp, phần hồn để tinh thần nghiêng ngả bay lên. Thế là rượu gặp thơ, thơ gặp rượu. Thơ và rượu cứ như trai gái tung hứng cho nhau.
Thời nay có biết bao nhiêu thứ rượu, nhưng rượu gạo - rượu nút lá chuối - rượu quê thì không ai bỏ qua. Rượu quê mang hồn quê thấm đẫm trong cây quả, mây gió hồn làng với những vườn tược, tre trúc, đồng ruộng, ao chuôm. Một thứ dân rượu, quan rượu.
Trời cho lá chuối làm quà
Nhúng vào ngất ngưởng một tà áo khô
Khoác chai chai hoá sông hồ
Khoác say say tận một pho sách dày
…
Bao giờ nải nải buồng buồng
Vẫn còn chiếc mũ cánh chuồn rượu quê
(Nhớ chai rượu có nút lá chuối của Đỗ Vinh)
Bằng sự biến hoá lắm màu mè, rượu đã đi vào thơ sống một đời sống thật thà và mộng mị. Có người mượn rượu để mạnh dạn nói điều mà không say không nói ra được “Lời say thường nói thật”. Ở đây có cả loại mượn rượu để chửi đổng. Chửi đổng có chỗ cá nhân nhưng có ý nghĩa xã hội được túa ra tung tẩy. Nguyễn Vỹ trong lúc say đã viết bài thơ Gửi Trương Tửu để nói cái chí khí uất của mình.
Ngồi buồn lấy rượu uống say sưa
Bực chí thành say mấy cũng vừa
Mẹ cha cái kiếp làm thi sỹ
Chơi nước cờ cao gặp vận bĩ…
Nhà thơ Phạm Thái có bài thơ Yết Hậu về rượu để xoá nhoè đi tất, để ngự lên hiện thực mà ngạo chơi.
Sống ở dương gian đánh chén nhè
Chết xuống âm phủ cặp kè ke
Diêm Vương phán hỏi rằng chi đó
… be …
Vũ Hoàng Chương công bố hẳn một triết lý kêu gọi say mà quên hết cái sự đời “Rượu, rượu nữa và quên, quên hết”. Tản Đà một thi nhân lãng tử bước qua cái vòng cổ điển mực thước để bắc cầu cho thơ mới, hé mở một thế giới quan tự do.
Bạc tiền gió thoảng thơ đầy túi
Danh lợi bèo trôi rượu nặng nai
Nhà thơ nổi tiếng đời Đường Lý Bạch cũng đã gửi cái chí lớn, cái tình lớn của mình vào rượu.
Thánh hiền đều uống rượu
Thôi cần chi thần tiên
Ba bôi thông đạo lớn
Một chén hợp tự nhiên
Rượu và thơ làm cho ta hứng khởi, nhập hồn vào thiên nhiên, nâng tầm con người lên cõi cao trọng. Bài thơ Giang Thượng Ngâm của Lý Bạch, xin được dịch nghĩa ra văn xuôi cho rõ ý:
… Ngoài cái thú uống rượu ăn chơi còn có cái thú văn chương nữa. Từ phú Khuất Nguyên còn như mặt trời mặt trăng cao treo mãi. Chứ đài tạ của các Vua Sở thì hỏi có còn gì? Chỉ còn những đồi núi chơ vơ mà thôi. Lúc rượu say nồng, hạ bút xuống có thể làm rung động cả những núi Ngọc Nhạc. Khi bài thơ làm thành thì vui cười có thể làm át cả cảnh tiên ở gò Thương Châu. Ngẫm ra công danh phú quý ở đời chỉ là những cái bóng thoáng qua…
Rượu dẫn người ta đến tận cùng suy ngẫm về cái lẽ ở đời. Rượu là nơi giãi bày mọi tâm sự buồn vui, đẩy lùi sầu muộn làm ta sống mạnh mẽ trong nhiều cảnh huống thử thách. Cao Bá Quát có bài thơ Uống rượu tiêu sầu hé mở một triết lý nhân sinh.
…Đoạn tống nhất sinh duy hữu tửu
Trầm tư bách kế bất như nhàn
(Cắt đứt mối sầu ở trên đời, chỉ có rượu là hơn cả. Ngồi ngẫm nghĩ cho kỹ trăm chước không gì bằng chữ nhàn).
Rượu có sức lay dậy, mách bảo là vậy, rượu còn chia sẻ giãi bày tâm sự. Người uống rượu thì có thể nhiều lời, lớn tiếng nhưng rượu thì thầm lặng thấm thía. Lúc bình thường người ta chỉ thấy hương rượu thơm, vị rượu cay nhưng càng uống, tâm sự càng đầy người ta nhận ra vị đắng chát, mặn nhạt, độ nóng lạnh của rượu.
Nhà thơ Nguyễn Duy ngày Tết Mời vợ uống rượu:
Vợ cười chưa uống đã say
Ngọt ngào thì nổi, đắng cay thì chìm.
Nguyễn Bính có bài thơ Giời mưa ở Huế thấm đẫm nỗi buồn qua chén rượu lạnh: …Sầu nghiêng mái quán, mưa tong tả/ Rượu ứa men lành lạnh ngón tay… Có người nói “ma rượu” có cái đúng nhưng nghiêng về tà rượu. Còn cái ma ở đây là cái bóng lúc có lúc không, lúc hữu hình lúc vô hình. Lúc như Nguyễn Bính “Chén sầu đổ ướt tràng giang/ Canh gà bên nớ giăng sang bên này”. Lúc như Trịnh Thanh Sơn “Nắng tắt mà em không đến/ Anh ngồi rót biển vào chai”. Bao nhiêu vẻ cảm động, hứng khởi của rượu nhưng mới chỉ rượu trong chai trong chén. Cao hơn, ta còn thấy rượu là cả nỗi lòng Ưu thời mẫn thế là bầu tâm sự của hai thế hệ thi nhân Tản Đà và Trần Huyền Trân.
Cụ hâm rượu nữa đi thôi
Be này đã cạn hết rồi còn đâu
Rồi lên ta uống với nhau
Rót đau lòng ấy vào đau lòng này.
(Mộng uống rượu với Tản Đà của Trần Huyền Trân)
Thơ kỳ lạ, rượu cũng kỳ lạ. Rượu ngấm vào da thịt người thì làm lung lay tinh thần. Rượu ngấm vào thơ thì thơ dẫn người đi đến tận cùng vui buồn và ôm lấy vô vàn ảo ảnh để sống hết cái cõi đời thực ở dương gian. Cho nên thi sĩ Nguyễn Bính mới có Một chiều quan tái:
Thoáng bóng em trong cốc rượu đầy
Anh uống cả em và uống cả
Một trời quan tái mấy cho say.
Và ai đó nữa trong dân gian bông đùa với cõi trường sinh:
Tay tiên nâng chén rượu đào
Không uống thì tiếc, uống vào thì say.
Người nghệ sĩ dân gian kia là ai mà khi các văn nhân thi sĩ mê vào thơ, say vào rượu thì lại có câu thơ về rượu, tỉnh táo và hóm hỉnh đến vậy./.
Tết : Bài 3: Rượu xuân
Điệu múa “Mời rượu ngày xuân” của dân tộc Thái. Ảnh: Lê Quân |
Thăng Long nổi tiếng về nấu rượu ngon. Trong sách "Dư địa chí", Nguyễn Trãi ghi nhận, phường Thụy Chương nấu rượu ngon có tiếng. Ngon đến mức Phật cũng không cưỡng lại được cho dù trong giáo lý "ngũ giới" của nhà Phật có "giới tửu" (cấm rượu). Tương truyền Phật đã nhiều lần uống say, nên dân vùng này đã cho dựng tượng Phật say ở chùa Đõ (nay chùa này không còn). Có lẽ vì thế trong ca dao tục ngữ Việt Nam có câu:
Làng Võng (Võng Thị ngày nay) bán lợn bán gà
Thụy Chương (nay là Thụy Khuê) nấu rượu la đà cả đêm.
Nằm cạnh Hồ Tây với hoa sen thơm ngát nên Thụy Chương cũng nổi tiếng khắp kinh thành với loại rượu nhụy sen. Một vùng đất khác cũng nấu rượu rất nổi tiếng, đó là Kẻ Mơ.
Em là con gái kẻ Mơ
Em đi bán rượu tình cờ gặp anh
Rượu ngon chẳng quản be sành...
Áo rách khéo vá hơn lành vụng may.
Trong dân gian lưu truyền "Rượu làng Mơ, thơ làng Lũ" (Kim Lũ, quận Hoàng Mai nổi tiếng có nhiều người làm thơ hay trong đó phải kể đến Nguyễn Siêu). Một câu khác là "Rượu làng Mơ, cờ Mộ Trạch" (làng có nhiều người chơi cờ tướng giỏi ở huyện Bình Giang, Hải Dương), điều đó cho thấy rượu Mơ không chỉ có tiếng ở Thăng Long mà còn có tiếng vang khắp thiên hạ. Phía Tây nam thành Thăng Long có làng Vọng (nay là phường Phương Liệt, quận Thanh Xuân) nấu rượu rất ngon, ngoài ra trong ca dao tục ngữ còn nói đến rượu làng Ngâu (nay là Yên Ngưu, Hoàng Liệt, huyện Thanh Trì), làng Thổ Khối (Gia Lâm). Trong "Dư địa chí", Nguyễn Trãi cũng nhắc đến rượu sen, rượu cúc như đặc sản lâu đời của Thăng Long.
Trưng bày rượu cổ truyền tại Lễ hội Câu đối, Hoa và Đồ uống Tết. |
Trước rằm tháng Chạp, dân kinh thành đã mua rượu chuẩn bị cho ngày ông Công, ông Táo về trời. Nhà bình thường thì đợi các cô bán rượu làng Thụy, làng Mơ gánh be sành đi qua mua đầy chóe dùng đủ cho ngày Tết. Nhà giàu không mua rượu rong mà đặt, rượu phải được nấu bằng nếp trồng ở Định Công (nay là phường Định Công, quận Hoàng Mai). Người bán mang đến tận nhà và họ cho vào các nậm sứ, nhà giàu đựng bằng nậm bạc. Khác với nhiều vùng, dân thành Thăng Long còn mua rượu nếp, dành cho đàn bà, cho con trẻ. Ngày Tết ăn bát rượu nếp cho gương mặt hồng hào có sắc khí. Có nhiều phường nấu rượu ngon nhưng người Thăng Long cũng sành uống rượu, biết tửu lượng của mình mà uống đủ nóng mặt để thêm hứng với sắc xuân, không để ma men làm mất lý trí cho thiên hạ chê cười. Trong cỗ tất niên hay tân niên, con cháu chúc ông bà sức khỏe và trường thọ cũng chỉ dùng loại chén nhỏ, uống tạo ra sinh khí trong bữa cơm, cho câu chuyện thêm rôm rả. Trong "Vũ Trung tùy bút", Phạm Đình Hồ ghi nhận tục đẹp của người Thăng Long: "Khi nào có khách cần thết rượu thì dùng cái chén nhỏ bằng đầu ngón tay cái mà uống vài chén rồi thôi ngay, nếu mời uống quá thì ai cũng chê là đắm say".
Dưới triều vua Lê Thánh Tông (1442-1497), Bộ luật Hồng Đức được ban hành. Đây là bộ luật đầu tiên của Việt Nam, có nhiều điều khoản với mục đích bảo vệ chế độ vương quyền và duy trì Nho giáo của nhà Lê. Luật Hồng Đức quy định dân chúng phải duy trì thuần phong mỹ tục của Đại Việt, đàn ông không được uống rượu say. Uống rượu say bị coi là phàm tục và tùy theo mức độ có thể bị phạt tới cả trăm roi nên các đệ tử của Lưu Linh chỉ uống đủ là thôi. Năm 1811, vua Gia Long ban hành "Hoàng Việt luật lệ" (còn gọi là Luật Gia Long) cũng có điều khoản cấm đàn ông uống say trong hội hè, lễ tết. Có lẽ vì thế mà Thăng Long không có đám "ngưu tử".
Thế kỷ XVIII và XIX, sỹ phu Bắc Hà ăn tết "trùng cửu", trước Tết này là mùa thu nên hoa cúc nhiều và Kẻ Mơ đã chế ra thứ rượu cúc thơm nhẹ, uống vào thấy người bay bay, thế nên mới có "Thu ẩm hoàng cúc hoa". Rượu này còn được dùng trong dịp Tết của sỹ phu. Có một điều rất ít người biết là đầu thế kỷ XVIII, người Thăng Long - Hà Nội đã uống rượu vang trong ngày Tết, tất nhiên chỉ là các gia đình giàu có. Rượu nho này làm ở Bồ Đào Nha đưa sang Ma Cao, rồi được các nhà buôn đưa sang Việt Nam.
Năm 1895, Pháp xây nhà máy rượu trên đất của hai thôn Cảm Ứng và Hòa Mã. Chủ hãng rượu tên là Fontaine. Nhà máy sản xuất ra các loại rượu trắng 35o, rượu cúc hay ngũ gia bì. Cũng từ năm 1890 đến 1900, phố Hàng Than có 2 nhà máy rượu của chủ Tây là Wurhlin chuyên sản xuất rượu nếp đóng chai với công suất 500 lít/ngày và Denoc sản suất rượu Rhum bằng mật mía. Rượu đóng chai ra đời nên các cô bán rượu rong bị ế và mất dần. Năm 1933, lấy cớ rượu nấu theo kiểu thủ công trốn thuế nhà nước nên chính quyền ra lệnh cấm, vì thế rượu truyền thống bỗng nhiên thành thứ quốc cấm và cái tên rượu quốc lủi ra đời. Ngày Tết, người dân Hà Nội ghét Tây vẫn lén mua rượu quốc lủi để thờ tổ tiên và uống.
Nguyễn Ngọc Tiến
Chủ Nhật, tháng 2 06, 2011
Vang say bằng mắt
Thứ Bảy, tháng 1 29, 2011
Cocktail cho năm mới
Tequila Mặt trời mọc (Cocktail Mexico)
Sangria lựu (Cocktail Tây Ban Nha)
Mojito rất dễ chế biến (Cocktail Cuba)
Thứ Sáu, tháng 1 28, 2011
Rót rượu champagne: khoa học và nghệ thuật
Thích hợp nhất, theo các tửu sư, là loại ly cao miệng hẹp nhưng ở giữa hơi phình. Ảnh: |
Một vài thủ thuật Trước hết, nhớ không bóc hết giấy bao cổ chai, mà chỉ bóc phần trên, nếu không chai rượu sẽ mất đẹp. Người mở rượu champagne được khen là thành công khi tạo được tiếng nổ giòn, nhưng nút chai không bắn mạnh ra (có thể gây tai nạn như làm bể cửa kính hay làm đui mắt!). Muốn thế, hoàn toàn không nên lắc mạnh chai trước khi mở. Sau khi đã tháo bộ phận an toàn, nên nắm chặt nút chai trong khi vặn. Khi rót rượu vào ly, nên cầm thân chai rượu, chứ không cầm cổ chai. Người Pháp cho cách cầm sau là thiếu thẩm mỹ! Chỉ nên rót khoảng nửa ly, tối đa là hai phần ba, trước hết cũng vì lý do thẩm mỹ (người Pháp cho rằng ly rượu quá đầy không đẹp), hơn nữa, nếu quá đầy hương vị rượu sẽ tan nhanh vào không khí, chứ không tập trung lại trong phần trống của ly. Đó là chưa nói đến khả năng rượu tràn ra ngoài khi rót đầy và đó là điều tối kỵ đối với người sành uống champagne. Khi phải rót rượu vào nhiều ly, nên rót lần lượt và nhiều lần để tất cả các ly đều lưu giữ được lượng khí CO2 như nhau. |
Trải nghiệm vị cocktail ủ thùng
Với phát kiến mới nhất trong kĩ thuật tạo ra thứ cocktail đẳng cấp, khách hàng sẽ phải đợi khoảng 6 tuần…
Rót hỗn hợp cocktail đã pha trộn vào trong thùng.
9 món quà dành cho người chuộng vang
(DVT.vn) - Vài loại “phụ kiện” cho vang như nút chai, ly uống vang, hay thậm chí chuyến du lịch tới các vườn nho nổi tiếng là những gợi ý cho Giáng sinh này.
Bài đăng mới
-
Thời xưa, loại mỹ tửu này chỉ dành riêng cho vua chúa thưởng thức, trước hết vì chất lượng hảo hạng và sự cầu kỳ trong khâu chọn nguyên liệu...
-
Khách du lịch đến Việt Nam đánh giá: người Việt sành ăn và rất sáng tạo trong ăn uống. Sau đây là một vài minh chứng cho việc đó, để bạn giớ...
-
Những chiếc chai bia, rượu… sau khi sử dụng tưởng chừng là những vật sẽ bị vứt đi nhưng, ngược lại, chúng lại có rất nhiều công dụng. Những ...
-
Đi qua chiếc cầu gỗ được công nhận là dài nhất Việt Nam, bạn sẽ bắt gặp một quần thể thạch nhũ kỳ ảo đẹp đến mê hoặc giữa không gian khoáng ...
-
Rẻ, bình dân và nhộn nhịp trên các lề phố và đặc trưng của những quán bia của Việt Nam. Trong khi những sảnh bia mang phong cách Czech đang ...
-
Ai một lần tới thăm Tây Giang (Quảng Nam) mà không uống rượu ba kích thì xem như chưa tới huyện lỵ miền núi này. Nhưng thú vị hơn là c...
-
Hơn bốn năm trước, Trần Ngọc Lâm – bartender làm việc tại Wine Bar, tầng 23 khách sạn Sheraton Saigon (ảnh trên), không nghĩ rằng cuộc đời...
-
Là sản phẩm của nền văn hóa Mỹ và đã thông dụng trên toàn cầu, nhưng đến nay, cocktail vẫn còn là một loại thức uống chưa phổ biến tại Việt...
-
Lịch sử về rượu và văn hoá uống trên thế giới của Tiến sĩ David J. Hanson Rượu là một sản phẩm đã mang lại nhiều tính năng cho loài người...